AI olamida yangi model chiqishi — bu odatda katta bayram. Dasturchilar “endigi safar kodni men emas, u yozadi”, marketologlar “reklamamizni endi shoir darajasida yozadi” deb orzu qiladi, oddiy foydalanuvchi esa “endi u meni butunlay tushunadi” deb o‘ylaydi. GPT-5 chiqqanda ham shunday bo‘ldi. Lekin… natija umid qilinganidek bo‘lmadi.
Keling, shu nima uchun GPT-5 ishlash jihatidan muvaffaqiyatsiz chiqdi degan savolga chuqurroq kirib boramiz.
“Super aqlli” emas, “super ehtiyotkor”
GPT-5’da xavfsizlik filtrlari shunchalik kuchaytirildiki, ba’zan bu model foydalanuvchining savoliga javob berish o‘rniga uzun-uzun izoh bilan “Men bunga javob bera olmayman” deyishga tushib qoldi. Avvalgi versiyalarda aniq yechim olgan foydalanuvchi endi “xavfsiz, lekin foydasiz” javoblar oldi. Bu esa texnik muammolarni hal qilishda juda asabiylashtiradi.
Yarim yo‘lda to‘xtab qoladigan mantiq
Mantiqiy izchillik — katta til modellarida eng qimmat jihatlardan biri. GPT-5’da esa bu borada kutilmagan regressiya kuzatildi:
- Ko‘p bosqichli masalalarda izni yo‘qotish
- O‘zining avvalgi javoblarini inkor qilish
- Qiyin savollarda mavzuni butunlay o‘zgartirib yuborish
Ba’zi foydalanuvchilar buni “aqlli suhbatdoshing bilan gaplashayotganingda, u to‘satdan boshqa xonaga kirib, boshqa mavzuda gapirishni boshlashi”ga o‘xshatishdi.
“Men bilmayman” sindromi
AI’dan foydalanuvchilarning kutgan eng katta narsasi — noaniqlikda ham yordam berish qobiliyati. GPT-5 esa ba’zan haddan ortiq ehtiyotkorlik bilan, “Men buni aniq bilmayman” yoki “Bunga javob bera olmayman” deb javob berishga o‘rgandi. Natijada foydalanuvchi o‘zini Google qidiruvida “no results found” chiqib qolgan odamdek his qildi.
Kreativlikning kamayishi
GPT-4’da foydalanuvchilar ijodiy yozuvlarda, hikoya yoki reklama matnlarida juda boy, rang-barang g‘oyalar olishgan. GPT-5’da esa javoblar ko‘pincha standart, bir xil qolipdagi iboralar bilan cheklangan. Kreativ topshiriqlarda modelning “rang palitrasi” xira bo‘lib qolganini ko‘rish mumkin — go‘yo rassom bo‘yoqlarini yo‘qotib qo‘ygandek.
Tezlikdagi paradoks
Texnologiya rivojlangan sari tezroq ishlashi kutiladi. Lekin GPT-5’da murakkabroq tuzilma va xavfsizlik qatlamlari javob tezligini pasaytirdi. Qiyin so‘rovlar esa avvalgidan ham uzoq vaqt davomida “o‘ylash”ga sabab bo‘ldi. Boshqacha aytganda, u hozir yanada chuqurroq fikrlaydi, lekin ba’zan shu qadar chuqurki… foydalanuvchi choy damlab kelishga ulgura qoladi.
Xulosa: “Kuchliroq” har doim “yaxshiroq” emas
GPT-5 texnologik jihatdan murakkab, xavfsiz va ehtiyotkor model. Lekin ishlash samaradorligi nuqtai nazaridan u foydalanuvchi kutgan “yangi davr”ni olib kelmadi. Modelning haddan ortiq ehtiyotkorligi, mantiqiy izchillikdagi regressiya va kreativlikning pasayishi uning asosiy zaif tomonlari bo‘lib qoldi. AI olami bizga yana bir bor shuni eslatdi: yangi versiya har doim ham yaxshiroq degani emas.