Diplom bor, ammo bilim yo‘q – muammo qayerda?

Bugun bir haqiqatni tan olishdan qochib bo‘lmaydi:
Ko‘pchilikda diplom bor, ammo real bilim, ko‘nikma va natija yo‘q.

Nega unday bo‘lyapti? Qayerda uzilish bor? Keling, muammoni chuqurroq tahlil qilamiz.

1. Diplom – natija emas, maqsadga aylangan

Ko‘pchilik uchun diplom – o‘qishdagi yutuq emas, hayotdagi asosiy maqsad:

• “Diplom bo‘lsa, ishga kiraman.”
• “Diplom bo‘lsa, ota-onam rozi bo‘ladi.”
• “Diplom bo‘lsa, hurmat bo‘ladi.”

Ammo hech kim “Bilim bo‘lsa, foyda keltiraman” deb o‘ylamaydi.

2. Ta’lim – ko‘rsatkich uchun emas, inson uchun bo‘lishi kerak

Ko‘pchilik oliygohlarda:

• Nazariya ko‘p, amaliyot yo‘q
• Auditoriya to‘la, lekin bozor ehtiyoji bo‘sh
• Baholash – haqiqiy salohiyat emas, foiz uchun

Natijada: “O‘taylik-da, ketsin” degan kayfiyat.

3. Baholar – bilimni emas, kelishuvni aks ettiradi

Yuzlab talabalar 90+ baho olib bitiradi, lekin ish joyida eng oddiy topshiriqni bajara olmaydi. Nega?

• Baholar haqiqatni aks ettirmaydi
• Qog‘ozdagi “A+” – real hayotda “C-” bo‘lib chiqadi
• Fikr yuritish, muammoni hal qilish – o‘lchanmaydi

4. Mehnat bozori va ta’lim – boshqa-boshqa sayyoralarda

Bugungi o‘quv dasturlarining katta qismi real hayotga mos emas.

• Talaba o‘qiydi, lekin ishga moslasholmaydi
• Ish beruvchi ishchi topa olmaydi
• Kasb-hunar markazlari alternativaga aylanolmayapti

5. “Bilim” tushunchasi noto‘g‘ri talqin qilinmoqda

Bilim bu:

• Faqat yodlash emas
• Faqat o‘qish emas
• Faqat diplom emas

Bilim — bu muammo hal qilish, tanqidiy fikrlash, natija bera olish demakdir.

Muammo qayerda?

Bu muammo faqat bitta joyda emas. Bu jamiyat + tizim + shaxs formulasi bo‘yicha shakllangan tizimli muammo:

✅ Yechim bormi?

1. Sifatga e’tibor – son emas, mazmun
2. Oliy o‘quv yurtlarida amaliyot markazlari ochish
3. “Ish = ko‘nikma” madaniyatini shakllantirish
4. Baholashni real vazifalarga bog‘lash
5. O‘qituvchini kuchaytirish – bilimli avlod kaliti

Diplom qog‘oz bo‘lishi mumkin. Bilim — insonning ichki kuchidir. Qog‘oz yonadi, bilim esa yo‘l ko‘rsatadi.