Dasturchilik bugungi kunda eng talabgir va tez rivojlanayotgan kasblardan biri hisoblanadi. Ko’plab yoshlar va kasb o’zgartirishni istagan odamlar dasturchi bo’lishga qiziqib, qayerdan boshlash haqida o’ylashadi. Shu o’rinda savol tug’iladi: dasturchi bo’lish uchun universitetda o’qish shartmi? Keling, ushbu mavzuni batafsil tahlil qilamiz.
Universitetning afzalliklari
Universitetda o’qishning o’ziga xos afzalliklari bor. Quyida asosiy jihatlarni ko’rib chiqamiz:
- Nazariy bilimlar – Universitetda siz kompyuter fanlari bo’yicha asosiy bilimlarni o’rganasiz. Ma’lumotlar tuzilmalari, algoritmlar, operatsion tizimlar, tarmoqlar va dasturlash tillari haqida chuqur tushunchaga ega bo’lasiz. Ushbu bilimlar murakkab muammolarni hal qilish va algoritmik tafakkurni shakllantirishga yordam beradi.
- Diplom va rasmiy hujjatlar – Ko’plab yirik IT-kompaniyalar hali ham oliy ma’lumotga ega bo‘lishni ustuvor deb biladi. Ayniqsa, agar siz FAANG (Facebook, Amazon, Apple, Netflix, Google) kabi yirik kompaniyalarga ishga kirishni rejalashtirayotgan bo’lsangiz, universitet diplomi muhim ahamiyatga ega bo’lishi mumkin. Shuningdek, ba’zi davlat tashkilotlari va ilmiy tadqiqot institutlarida ishlash uchun diplom talab etiladi.
- Muhit va tarmoq – Universitetda siz o’xshash qiziqishlarga ega odamlar bilan tanishasiz. Bu esa kelajakda sizga hamkorlik qilish yoki yangi ish imkoniyatlari topishda yordam beradi. Ko’plab startaplar va muvaffaqiyatli IT-kompaniyalar aynan universitet davrida tashkil topgan.
- O’qituvchilarning tajribasi – Dasturlashni o’zingiz mustaqil o’rganishingiz mumkin, lekin universitetda tajribali professorlar va ustozlardan maslahat olish imkoniyati bor. Ular sizni to’g’ri yo’nalishga yo’naltirishlari va qiyinchiliklarga duch kelganingizda ko’mak berishlari mumkin.
- Internship va tajriba orttirish imkoniyatlari – Universitetlar ko’pincha talabalar uchun amaliyot dasturlarini taklif qiladi. Bu esa dastlabki ish tajribasini orttirish va yirik kompaniyalarda stajirovka o’tash imkoniyatini yaratadi.
- Akademik tadqiqot va ilmiy izlanishlar – Universitetda ilmiy tadqiqotlar qilish imkoniyati mavjud bo‘lib, bu fundamental bilimlarni chuqurlashtirish va yangi texnologiyalar ustida ishlash imkonini beradi.
- Reyting va obro‘ – Yaxshi universitetda o‘qish nufuzli diplom olish va xalqaro maydonda tanilish imkonini oshiradi. Ayrim kompaniyalar prestijli universitet bitiruvchilariga ustunlik berishi mumkin.
Universitetning kamchiliklari
- Tez o’zgarayotgan IT sohasi bilan hamohang emasligi – Universitet dasturlari ba’zida zamonaviy texnologiyalar bilan mos kelmasligi mumkin. IT sohasida texnologiyalar tez yangilanib boradi, universitet o’quv dasturlari esa ularga doim ham tez moslasha olmaydi.
- Ko’p vaqt talab qilishi – Odatda universitet ta’limi 4 yil davom etadi, bu esa qisqa muddatda dasturlashni o’rganmoqchi bo’lganlar uchun uzoq muddat bo’lishi mumkin.
- Amaliy tajriba yetishmovchiligi – Universitetda ko’proq nazariy bilimlar beriladi, ammo amaliy dasturlash va real loyihalar ustida ishlash imkoniyatlari cheklangan bo’lishi mumkin.
- Oliy ta’limning narxi – Universitetda o’qish pullik bo’lishi mumkin, ayniqsa, nodavlat universitetlarda yoki chet elda ta’lim olish katta mablag‘ talab qiladi.
- Moslashuvchanlikning yo‘qligi – Universitet dasturlari qat’iy bo‘lib, talabalar o‘z qiziqishlari bo‘yicha chuqurlashib ketishlari qiyin bo‘lishi mumkin.
Universitetda o‘qimasdan dasturchi bo‘lish mumkinmi?
Ha, universitetda o‘qimasdan ham dasturchi bo‘lish mumkin. Bugungi kunda internetda ko’plab bepul va pullik resurslar mavjud. Quyidagi yo‘llar orqali dasturchilikni o‘rganishingiz mumkin:
- Onlayn kurslar va darsliklar – Udemy, Coursera, Codecademy, freeCodeCamp va boshqa platformalar orqali dasturlashni o’rganish mumkin. Ushbu kurslar tez va amaliy o’rganish uchun qulaydir.
- Amaliy tajriba – Mustaqil loyihalar ustida ishlash va GitHub kabi platformalarda kodlaringizni joylashtirish tajriba orttirishga yordam beradi. O’zingiz mustaqil ravishda loyihalar yaratish orqali real ish tajribasini orttirishingiz mumkin.
- Bootcamplar – Qisqa muddatli, intensiv dasturlash kurslari orqali tezda dasturchi bo‘lish va ishga kirish mumkin. Bootcamplar odatda o’z ichiga ko’proq amaliy mashg’ulotlarni oladi.
- O‘z-o‘zini o‘qitish – Kitoblar, bloglar, YouTube darsliklari orqali dasturlashni mustaqil o‘rganish ham yaxshi natija beradi. O’z-o’zini o’qitish bilan birga real loyihalar ustida ishlash yanada samarali bo’ladi.
- Amaliyot va freelancing – Kichik loyihalar ustida ishlash yoki freelancing platformalar orqali buyurtmalar bajarish bilan real ish tajribasiga ega bo‘lish mumkin. Freelancer sifatida ishlash tajriba orttirishga va mustaqil ravishda pul ishlashga yordam beradi.
- Ijtimoiy tarmoq va hamjamiyatlar – Stack Overflow, GitHub, Reddit, Discord kabi platformalarda boshqa dasturchilar bilan muloqot qilish va tajriba almashish mumkin.
- Hakaton va musobaqalar – Google Code Jam, ACM ICPC, LeetCode va boshqa dasturlash musobaqalarida qatnashish orqali tajriba orttirish va potensial ish beruvchilar e’tiboriga tushish mumkin.
Xulosa
Dasturchi bo‘lish uchun universitetda o‘qish majburiy emas, lekin bu jarayonni osonlashtirishi mumkin. Agar siz o‘z-o‘zini o‘qitish va mustaqil ishlashga moyil bo‘lsangiz, universitetga bormasdan ham muvaffaqiyatga erishishingiz mumkin. Muhimi – amaliy tajriba orttirish, doimiy ravishda o‘rganish va o‘z ustingizda ishlashdir. Universitet sizga strukturaviy ta’lim va tarmoq yaratish imkoniyatini bersa, mustaqil o‘rganish tezroq va amaliy bo‘lishi mumkin. Shunday ekan, har kim o‘z sharoiti va maqsadlariga qarab eng to‘g‘ri yo‘lni tanlashi lozim.